İşsizlik maaşı sigortalı işsiz kişilere verilen, işsiz kaldıkları dönemde kendileri ve aileleri için ekonomik açıdan destek niteliği taşıyan bir ödenektir. İşsizlik maaşı, bilinen ismiyle işsizlik ödeneği herkesin yararlanabileceği bir ödenek olmayıp yalnızca sigortalı işsizlerin yasada ifade edilen şartları karşılamasıyla bağlanabilecek bir maaştır. İşsizlik maaşı, belirli süre ve miktarda bağlanmakta olup sürekli bir ödenek değildir. Bununla birlikte, aşağıda ifade edildiği üzere belirli hallerin varlığında kesilmektedir. Başvuru süreci, başvurunun reddi halinde nasıl bir yol izlenmesi gerektiği, miktarın hesabı ve sair hususlarda hatalı veya ihmali işlemler nedeniyle hak ve menfaat kaybı yaşamamak adına iş hukuku avukatından uzman desteği alınması oldukça yararlı olacaktır.
İşsizlik Maaşından Yararlanma Şartları Nelerdir?
İşsizlik maaşı talebinde bulunan kişinin sigortalı işsiz olması ön koşuldur. Yasada ifade edilen şartlarla birlikte bu şartın muhakkak karşılanması gerekir. Yani, sigortalı olmayan bir işsizin işsizlik ödeneği başvurusu müspet sonuç vermeyecektir. İşsizlik maaşı, yalnızca kendi isteği ve kusuru dışında bir nedenden dolayı işsiz kalan işçiler için bağlanır. İşçi, isteği ve arzusu gereğince kusurlu davranışı nedeniyle işinden mahrum kalırsa işsizlik maaşı almaya hak kazanamaz. İşsizlik maaşı almak için karşılanması gereken diğer şartlar şu şekildedir:
- İş akdinin sona ermeden önceki son 120 günde hizmet akdine tabi olunması gerekir.
- Hizmet sözleşmesinin feshi önceki 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası priminin ödenmiş olması gerekir.
- İş akdinin sonlanmasını izleyen 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen veya online ortam üzerinden başvurulmuş olması gerekir.
İşsizlik Maaşı Başvurusu Nereye ve Nasıl Yapılır?
İşsizlik maaşı başvurusu, ödenek talebinde bulunan kişiye en yakın İŞKUR birimine şahsen müracaat ederek gerçekleştirilir. Bununla birlikte İŞKUR resmi web sayfasına erişim sağlanarak online başvuru da yapılabilir. Başvurunun, iş akdinin sona ermesini izleyen 30 günlük süre içinde yapılması önemlidir. Bu süre hak düşürücü süre değildir. 30 gün geçtikten sonra da işsizlik ödeneği için başvuruda bulunulabilir. Fakat, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği sürenden düşürüleceği için 30 günlük süre içinde müracaatın tamamlanması sigortalı işsizin lehinedir.
İşsizlik maaşı almak isteyen sigortalı işsizin yeni bir iş almaya hazır olması gerekir. Zira, işsizlik maaşı başvurusu ile beraber sigortalı işsizin iş arayan kaydı da tamamlanır. Bu bakımdan, işsizlik ödeneği başvurusunda bulunan sigortalı işsizlerin işe yerleştirme, mesleki eğitim ve danışmanlık hizmetlerini alması sağlanır. Bu itibarla, vekaletname ile müracaatın gerçekleştirilmesi mümkün değildir. İşsizlik maaşı almaya hak kazanan kişilere aşağıda ifade edilen hizmetler sunulur:
- İşsizlik Ödeneği,
- Yeni Bir İş Bulma,
- Meslek Geliştirme, Edindirme Ve Yetiştirme Eğitimi,
- Genel Sağlık Sigortası Primleri.
İşsizlik Maaşının Süresi
İşsizlik maaşı süresi belirlenirken işçinin kıdemi esas alınır. Hizmet sözleşmesinin feshedilmesinden önce son 3 yıl içinde;
- 600 gün sigortalı çalışan ve işsizlik sigortası primi ödenmiş bulunan sigortalı işsizlere 180 gün,
- 900 gün sigortalı çalışan ve işsizlik sigortası primi ödenmiş bulunan sigortalı işsizlere 240 gün,
- 1080 gün sigortalı çalışan ve işsizlik sigortası primi ödenmiş bulunan sigortalı işsizlere 300 gün,
süre ile işsizlik maaşı bağlanmaktadır.
İşsizlik Maaşı Miktarı Nasıl Hesaplanır?
Günlük işsizlik maaşı, sigortalı işsizin son 4 aylık prime esas kazancı göz önünde bulundurularak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesap edilir. Bu biçimde hesaplanan işsizlik maaşı tutarı, aylık asgari ücretin brüt miktarının %80’ini geçemez. Aynı zamanda, işsizlik maaşının damga vergisi haricinde bir vergi ve kesintiye tabi tutulması da mümkün değildir. Öte yandan nafaka borcu istisna olmak üzere herhangi bir borç nedeniyle haczedilmesi veya başka birisine devredilmesi de söz konusu değildir.
|
Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların Aylık Ortalaması |
Hesaplanan İşsizlik Maaşı Miktarı |
Damga Vergisi |
Ödenecek İşsizlik Maaşı Miktarı |
Son 4 Ay Asgari Ücretle Çalışan |
3.577,50 |
1.431,00 |
10,86 |
1.420,14 |
Son 4 Ay 4.100 TL ile Çalışan |
4.100,00 |
1.640,00 |
12,45 |
1.627,55 |
Son 4 Ay 7.500 TL ile Çalışan |
7.500,00 |
2.862,00 (*) |
21,72 |
2.840,28 |
(*) Hesap edilen işsizlik maaşı miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemeyeceği için işsize ödenecek aylık işsizlik maaşı bu şekilde hesaplanmıştır. 2021 yılında brüt asgari ücret 3.577,50 TL’dir. |
İşsizlik Maaşının Ödenmesi
İşsizlik ödeneği müracaatları, başvuruları takip eden ay sonuna kadar olumlu veya olumsuz sonuçlandırılır. Ödenek, her ayın 5’inde sigortalı işsizin kendisine ödenmekte olup ödeme tarihinin öne çekilmesinde yetkili merci Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı’dır. İşsizlik maaşına hak kazanan sigortalı işsizler, her ayın beşinde herhangi bir PTTBan şubesine nüfus cüzdanı ile başvurarak maaşlarını alabilir.
İşsizlik Maaşının Kesildiği Haller
İşsizlik maaşı belirli hallerin varlığında kesilebilir. İşsizlik maaşı alan sigortalı işsiz, maaş almakta iken;
- İŞKUR kapsamında sunulan ve işçinin mesleğine, son çalıştığı işin şartlarına ve ücretine uygun iş tekliflerinin sigortalı işsiz tarafından herhangi bir haklı sebep sunulmaksızın reddedilmesi halinde alınan işsizlik maaşı bir kez daha başlatılmamak kaydıyla kesilir.
- Çalışma yaşamını inceleme ve denetleme yetkisini elinde bulunduran müfettişler ve kamu idarelerinin denetim çalışanlarınca gerçekleştirilen denetimlerde, İŞKUR’dan işsizlik maaşı aldığı zaman zarfında kayıt dışı şekilde bir başka işte çalıştığı tespit olunan kişilerin almakta olduğu işsizlik maaşları tekrar başlatılmamak üzere kesilir.
- İşsizlik maaşı alırken emeklilik nedeniyle yaşlılık aylığı almaya başladığı tarih itibariyle maaşları kesilir.
- İŞKUR’ca tavsiye edilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitim programlarını herhangi bir haklı sebep öne sürmeksizin reddeden sigortalı işsizin işsizlik maaşı kesilir. Yine benzer şekilde, önerilen eğitim programlarını kabul eden ancak katılım göstermeyen, Kurum’un yaptığı çağrıları ve Kurum tarafından talep edilen bilgi ve belgeleri zamanında ibraz etmeyen sigortalı işsizlerin aldığı işsizlik ödeneği kesilir.
İşsizlik maaşına hak kazanan sigortalı işsizler, genel sağlık sigortası kapsamındadır. İşsizlik maaşı alınan günler için ilgiler adına yalnızca genel sağlık sigortası primleri yatırılır. Bu primler, İşsizlik Sigortası Fonundan yatırılır. İşsizlik maaşı alan kişilerin bakmakla yükümlü olduğu kişiler varsa bu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sunulan sağlık hizmetlerinden istifade edebilir.
İşsizlik Ödeneği Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
İşsizlik maaşı alan kişi, maaş aldığı süreçte;
- ikamet adresinin değişmesi,
- yurt dışına çıkılması,
- herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınması,
- yetkili sağlık kuruluşunca istirahatli kılınması,
- silah altına alınılması,
- bir işte çalışmaya başlanması veya
- mahkeme kararıyla işe iade edilmesi,
hallerinin gerçekleşmesinde mevcut durumunu kendisine en yakın İŞKUR birimine ya da Alo170’e 15 günlük süre içinde bildirmekle yükümlüdür. Kişi, kendi kusurundan ve bilgilerindeki eksiklik yahut yanlışlık sebebiyle fazla ödeme yapılmasına neden olursa bu durumda, yapılan fazla ödemelerin yasal faizi ile birlikte işsizlik maaşı alan kişi tarafından ödenmesi gerekir.
İşsizlik maaşı alan sigortalı işsizler, işsizlik maaşından yararlanma süresini doldurmadan bir yeni işe girer ve işsizlik ödeneğinden faydalanmak için gereken koşulları sağlamadan tekrar işsiz kalırsa bu durumda daha önceden hak ettiği işsizlik maaşı süresi tamamlanıncaya kadar işsizlik maaşından yararlanabilmektedir.
incelet.com “Sen inceleme,incelet!” sloganıyla 19 Temmuz 2017 tarihinde yola çıktı. Teknoloji, seyahat ve otomobil kategorileri başta olmak üzere tüketiciyle buluşan tüm ürünleri inceler, tarafsız yorumlarını paylaşır.